Τι σημαίνει ο όρος bullying, ή σχολικός εκφοβισμός; Ποιες είναι οι συνέπειες στα παιδιά και ποια τα προειδοποιητικά σημάδια που μαρτυρούν ότι το παιδί σας έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού;

Δυστυχώς το πείραγμα και η κοροϊδία είναι συχνά κομμάτι του μεγαλώματος και κάθε παιδί έχει αντίστοιχη εμπειρία. Οι λέξεις συχνά προκαλούν πόνο. Το πείραγμα γίνεται εκφοβισμός όταν είναι επαναλαμβανόμενο ή όταν γίνεται συνειδητά ώστε να πληγώσει ένα άλλο παιδί.

Ο εκφοβισμός μπορεί να είναι φραστικός (απειλές, λεκτική βία), ψυχολογικός (παραγκώνιση παιδιών, διάδοση φημών) και σωματικός (χτυπήματα, κλέψιμο με τη βία ενός αντικειμένου από ένα παιδί.)

Πώς ξεκινάει ο σχολικός εκφοβισμός;

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι κυρίαρχο πλέον φαινόμενο σε όλο τον κόσμο και ξεπερνάει κοινωνικοοικονομικά, φυλετικά και πολιτιστικά όρια. Ερευνητές εκτιμούν ότι το 20 με 30% των νεαρών έφηβων μαθητών έχουν εμπλακεί σε τέτοιες καταστάσεις είτε ως θύτες είτε ως θύματα.

Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να ξεκινήσει από αρκετά νωρίς, όπως στη νηπιακή ηλικία και να ενταθεί κατά τα μεταβατικά στάδια της ζωής του παιδιού, όπως η έναρξη της μαθητικής του πλέον ζωής στο δημοτικό, γυμνάσιο και μετέπειτα αρκετά πιο έντονα στο λύκειο.

Τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού είναι συνήθως ντροπαλοί νέοι που τείνουν να είναι σωματικά πιο αδύναμοι από τους ομότιμούς τους. Επίσης έχουν συχνά χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανεπαρκής κοινωνικές δεξιότητες πράγμα που καθιστά δύσκολη την υπεράσπιση των εαυτών τους από τους θύτες. Οι τελευταίοι θεωρούν αυτά τα παιδιά ασφαλής στόχους επειδή συνήθως δεν αντεπιτίθενται.

Συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού.

Αν το παιδί σας είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού υποφέρει σωματικά και συναισθηματικά και η απόδοσή του στο σχολείο σίγουρα θα το δείξει. Οι βαθμοί σταδιακά πέφτουν καθώς αντί να είναι συγκεντρωμένο σε αυτά που ο δάσκαλος ή καθηγητής του λέει το ίδιο αναρωτιέται τι πήγε στραβά και αν κάποιος συμμαθητής τους θελήσει να συνεχίσει να το συναναστρέφεται.

Αν ο σχολικός εκφοβισμός επιμείνει τότε μπορεί ακόμα και να φοβάται να πάει στο σχολείο.

Οι θύτες επηρεάζονται εξίσου στην προσωπική τους ζωή υιοθετώντας τέτοιες συμπεριφορές. Συναντούν δυσκολίες στο να δημιουργήσουν θετικές και ήρεμες διαπροσωπικές σχέσεις σε κάθε επίπεδο και είναι πιο επιρρεπής στο κάπνισμα και το αλκοόλ.

Επίσης έχουν συχνά προσβλητική συμπεριφορά απέναντι σε κόσμο. Κάποιες μελέτες έδειξαν επίσης και συσχέτιση με μετέπειτα εγκληματικές ενέργειες.

Προειδοποιητικά σημάδια.

• Αν ανησυχείτε ότι το παιδί σας έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού τότε παρατηρήστε για τις εξής ενδείξεις:
• Αυξημένη παθητικότητα και απόσυρση
• Συχνά ξεσπάσματα σε κλάματα
• Επαναλαμβανόμενα παράπονα ή σωματικά συμπτώματα όπως στομαχόπονοι ή συχνοί πονοκέφαλοι χωρίς εμφανές αίτιο
• Ανεξήγητες μελανιές
• Ξαφνική πτώση στους βαθμούς του παιδιού ή άλλα μαθησιακά προβλήματα
• Άρνηση να πάει στο σχολείο
• Σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική ζωή
• Ξαφνικές αλλαγές στο πως το παιδί μιλάει – υποτιμάει τον εαυτό του

Πώς να βοηθήσετε.

Πρώτα απ’ όλα δώστε στο παιδί χώρο να εκφραστεί. Αν σας διηγηθεί περιστατικά εκφοβισμού προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατόν πιο συμπονετικοί και με κατανόηση. Αν έχει πρόβλημα να εκφράσει με λόγια τα συναισθήματά του διαβάστε του μια ιστορία με αντίστοιχο περιεχόμενο. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε πλαστικές κούκλες ώστε το παιδί να μπει στη διαδικασία μέσα από την αναπαράσταση να εκφραστεί.

Μιας και ανοίξατε το θέμα βοηθήστε στην επίλυσή του. Διδάξτε το πώς να απαντάει σε αντίστοιχες προκλήσεις. Μπορεί να χρειαστεί επίσης να το ενθαρρύνετε να προσπαθήσει να επικοινωνήσει και να κάνει νέους φίλους. Σε αυτό θα βοηθούσε να ξεκινήσει κάποιο άθλημα ώστε να διευρύνει τον κύκλο του.

Αν αποφασίσετε σαν γονιός να μιλήσετε απευθείας στο γονιό του θύτη κάντε το κατ ιδίαν και όχι μέσω τηλεφώνου. Μην κάνετε αντιπαράθεση και μία εξιστόρηση των όσων συνέβησαν με θυμό αλλά βάλτε τις βάσεις για ένα συνεργατικό και ήρεμο κλίμα.

Ψάξτε βοήθεια σε ειδικά κέντρα ή σε επαγγελματίες ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς ακόμα και μέσα από το ίδιο το σχολείο ώστε να πάρετε μία πιο εμπεριστατωμένη άποψη σχετικά με την κατάσταση και αν το παιδί σας χρειάζεται κάποια παραπάνω βοήθεια απευθυνθείτε σε αυτούς.

Όλοι οι γονείς ανησυχούν για τα παιδιά τους.

Ακολουθήστε τις εξής οδηγίες:

• Μοιραστείτε με το δάσκαλο του τι σας είπε το παιδί σας. Περιγράψτε κάθε τι που μάθατε.
• Ρωτήστε τους καθηγητές του αν οι ίδιοι ήταν μάρτυρες αντίστοιχων περιστατικών και στρατολογήστε τους στο να σας βοηθήσουν με το θέμα.
• Αν δεν έχουν δει κάτι εφιστάστε τους την προσοχή.
• Αν ο δάσκαλος σας πει ότι έχει παρατηρήσει κάτι ρωτήστε τον ποια η αντίδραση του παιδιού σας και βοηθήστε το να αναπτύξει νέους πιο αποτελεσματικούς τρόπους απέναντι σε αυτό το φαινόμενο.
• Συνεχίστε ακόμα και μετά την πρώτη επαφή με το δάσκαλό του συνεχίστε τις συναντήσεις μαζί του.

Αν συνεχιστεί το πρόβλημα προσεγγίστε ένα ψυχολόγο. Πιθανά να χρειαστεί το παιδί ή ακόμα και εσείς βοήθεια από κάποιον ειδικό.