Οδηγίες γονιών, φίλων, συγγενών αλλά και μέσων προς υποψήφιους για πανελλαδικές εξετάσεις. Λες και θα δώσουν εξετάσεις σε αγωνίσματα ή θα συμμετάσχουν σε reality επιβίωσης. Μόνο το «ζακέτα να πάρεις» δεν έχει ειπωθεί!
Δεν είναι κακές οι οδηγίες. Κι αυτές κι άλλες πολλές που θα μπορούσαμε να προσθέσουμε εμείς. Και με επιστημονικές αποδείξεις από ιατρικά και άλλα συνέδρια και έρευνες για την ορθότητά τους. Μόνο που η καλή και υγιεινή ζωή δεν έχει αξία μόνο τις ημέρες των πανελλαδικών εξετάσεων αλλά όλο το χρόνο. Αν βομβαρδίζουμε τα παιδιά με τέτοιες οδηγίες, αυτές τις μέρες, μόνο άγχος τους προσθέτουμε. Τους δίνουμε την εντύπωση ότι αυτές τις μέρες θα «ταλαιπωρηθούν» πολύ περισσότερο από όσες έχουν προηγηθεί και συνεπώς χρειάζονται μία επιπλέον «ενίσχυση». Λάθος.
Τα παιδιά αυτά, με τη βοήθεια των καθηγητών και τη στήριξη των γονιών τους, δουλεύουν σκληρά περισσότερο από ένα χρόνο για να μπορέσουν να πάρουν μέρος στις εξετάσεις. Με καθημερινό κόπο, πολλά ξενύχτια, άγχος, επιτυχίες κι αποτυχίες, μέρες αποδοτικές και μέρες χαμένες. Έχουν εξεταστεί πολλές φορές στο σχολείο και στο φροντιστήριο σε επαναληπτικά διαγωνίσματα. Έχουν νιώσει τη χαρά της επιβράβευσης και έχουν βιώσει την πίκρα του λάθους, της αδυναμίας να ανταποκριθούν σε κάποια θέματα, του κατώτερου από τον αναμενόμενο, βαθμού.
Στα φροντιστήρια έχουν γράψει τρίωρα διαγωνίσματα που προσομοιάζουν αυτά των πανελλαδικών. Έχουν κάνει, δηλαδή, πολλές πρόβες. Αν τα αφήσουμε στην ευθύνη των καθηγητών τους και τη διακριτική στήριξη των γονιών τους, τα βοηθάμε. Αν τους τονίζουμε συνεχώς, τη σπουδαιότητα αυτών των εξετάσεων, τη σημασία που έχει και το παραμικρότερο μόριο στο βαθμό τους για τη σχολή και την πόλη στην οποία θα περάσουν αλλά και τα λάθη και τις παραλείψεις τους κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας τους, κάνουμε κακό.
Τα προηγούμενα δεν είναι αποκύημα φαντασίας. Δυστυχώς, είναι σκηνές και εικόνες εκπαιδευτικής εμπειρίας. «Καλά ρε παιδάκι μου, πώς μπορείς και διαβάζεις με μουσική ;», «είναι περασμένα μεσάνυχτα, κλείσ’ τα και πήγαινε για ύπνο, ούτε τις εκφωνήσεις δεν θα μπορείς να διαβάσεις αύριο». «Με εκνευρίζει που σε βλέπω να έχεις το κινητό συνέχεια από δίπλα», «φέρε αμέσως εδώ το κινητό, θα το ξαναδείς μετά τις εξετάσεις» ! Υστερία !
Μετά από δεκαετίες στην εκπαίδευση, δεν γνωρίζω ούτε ένα παιδί στο οποίο φράσεις όπως οι προηγούμενες, συνοδευόμενες από το αντίστοιχα οργισμένο ύφος, να λειτούργησαν θετικά. Σε όλες τις περιπτώσεις που γνωρίζω προκάλεσαν κλυδωνισμό του νευρικού συστήματος. Ενίοτε απαντήθηκαν ανάλογα και συχνά οδήγησαν σε καυγά. Ποιό το κέρδος τους ; Πάντως όχι η συνέχιση μιάς απρόσκοπτης μελέτης.
Ο απερίσκεπτος, σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, δεν ήταν ο/η υποψήφιος αλλά ο γονιός. Δεν σκέφτηκε και δεν ρώτησε σε τι μπορεί να χρησιμεύσει ένα κινητό στα παιδιά που διαβάζουν. Κι όμως, γι’ αυτά είναι το απόλυτο εργαλείο επικοινωνίας. « Πώς απάντησες στο θέμα 4β ; Πώς είχαμε λύσει την τάδε άσκηση, την έχεις ; Στείλε μου φωτογραφία της. Τί ώρα έχουμε αύριο έκτακτο στο φροντιστήριο ; Το έχουμε κι αυτό το κείμενο να το μάθουμε ; Λύνω την 7.15 και δεν μου βγαίνουν τα νούμερα που δίνουν οι απαντήσεις, την έχεις λύσει ;». Οοοοόχι, ο γονιός δεν ρωτάει τι κάνει το παιδί του στο κινητό. Ξέρει !
Δεν θα υποστηρίξω ότι το διάβασμα με το κινητό παρέα κάνει καλό. Αυτό όμως είναι θέμα που αν ο γονιός δεν το έχει λύσει με το παιδί του όλο τον προηγούμενο χρόνο, είναι πλέον αργά. Όπως είναι και γενικότερα αργά για να κριθεί το τι έχει μάθει ένας υποψήφιος. Ελάχιστα μπορεί να μάθει τις τελευταίες μέρες. Φρεσκάρισμα της μνήμης του κάνει από τις γνώσεις που έχει αποκτήσει όλο το προηγούμενο διάστημα. Είναι αργά για να γίνει πολύ καλύτερος/η ή χειρότερος/η από ότι είναι. Οι μέρες προσφέρονται μόνο για κεφαλαιοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί αργά και βασανιστικά, σε βάθος χρόνου. Τώρα χρειάζεται ηρεμία ώστε όλα αυτά να μπορέσουν να αξιοποιηθούν με τον αποδοτικότερο τρόπο. Όσα και όπως τα έχει καταφέρει.
Δηλαδή να μη μιλάμε ; Να μην τους δίνουμε συμβουλές ; Να μην τους λέμε πώς τα καταφέραμε εμείς ή που «την πατήσαμε εμείς» ; Να μην τους το λέμε ότι τους βλέπουμε χαλαρούς κι ότι αυτό μας ανησυχεί και μας αγχώνει ; ΌΧΙ, όχι να μην τους το λέμε. Ας κρατήσουμε το άγχος για εμάς, όπως και όλες τις υπόλοιπες αγωνίες μας. Στα παιδιά ας δείχνουμε μόνο την εμπιστοσύνη και την αγάπη μας.
Έχω κουραστεί να βλέπω παιδιά να εγκαταλείπουν την προσπάθεια γιατί δεν άντεξαν όλη αυτή την πίεση που τους ασκείται. Γιατί αισθάνθηκαν αδύναμα να ανταποκριθούν στις υψηλές απαιτήσεις και στόχους που άλλοι τους έβαλαν. Παιδιά που λιποθύμησαν κατά τη διάρκεια της εξέτασης ακυρώνοντας τη σοβαρή προσπάθεια που είχαν κάνει φτάνοντας ως εκεί. Παιδιά που σταμάτησαν να γράφουν, ξεσπώντας σε λυγμούς, γιατί θεώρησαν ότι με τα θέματα που ως εκείνη τη στιγμή είχαν απαντήσει, δεν θα περνούσαν «εκεί που ήθελαν».
Γι’ αυτό και δεν θα ευχηθώ «καλή επιτυχία» στα παιδιά που βρίσκονται στο τέλος μιας κουραστικής διαδρομής και μιας (τεσσάρων συν) κρίσιμης εξέτασης. Αφενός γιατί δεν γνωρίζω καμία επιτυχία που να υπήρξε κακή. Αφετέρου γιατί γνωρίζω πολλούς πετυχημένους ανθρώπους που αν και δεν κατάφεραν να περάσουν στη σχολή της πρώτης επιλογής τους, κατάφεραν να κάνουν τη σχολή πέμπτης ή έκτης επιλογής τους εφαλτήριο μιας πετυχημένης επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Γνωρίζω, δυστυχώς, και ανθρώπους που αν και πέτυχαν στη σχολή της επιλογής τους, δεν έκαναν κάτι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί θεώρησαν ότι η επιτυχία στις πανελλαδικές είναι αρκετή από μόνη της ώστε να εξασφαλίσει επαγγελματικά και την υπόλοιπη ζωή τους.
Στα παιδιά που διαγωνίζονται μόνο μία συμβουλή τολμώ να δώσω. Μετά από κάθε μάθημα που θα γράφετε μην ακούτε τα κανάλια ή όποιον άλλο σας λέει πόσο «βατά», «εύκολα» ή «αυξημένης δυσκολίας» ήταν τα θέματα. Ούτε και τους συμμαθητές που έγραψαν «τέλεια» ή «χάλια». Μην σκέφτεστε το θέμα που χάσατε ή πόσα μόρια υπολογίζετε να έχετε πάρει. Σκεφτείτε μόνο πόσα μαθήματα έχετε ακόμα και πόσο λίγο κόπο έχετε ακόμα να καταβάλετε για να απολαύσετε τις καλύτερο καλοκαίρι της ζωής σας και τις καλύτερες διακοπές ever ! Πόσο πολύ έχετε προσπαθήσει όλη τη χρονιά και πως με μία μικρή προσπάθεια ακόμα … τα καλύτερα έρχονται!
ΚΑΛΉ ΔΎΝΑΜΗ.
Ντάλης Βαγγέλης
