Η φωνολογική ενημερότητα από πολύ νωρίς μόνο οφέλη έχει να μας δώσει. Οι λόγοι είναι πολλοί και διάφοροι και παρακάτω παρατίθενται κάποιες από τις δυσκολίες που έχω εντοπίσει η ίδια σε μαθητές με ανύπαρκτη ή και ανεπαρκή διδασκαλία κανόνων φωνολογίας. Πιο συγκεκριμένα κάποιες από τις δυσκολίες των μαθητών ήταν:
- Σύγχυση σε λέξεις που έμοιαζαν ακουστικά.
- Σύγχυση με την αλληλουχία των γραμμάτων μέσα σε μια λέξη.
- Δυσκολία στον διαχωρισμό ενός ήχου από έναν άλλο.
- Δυσκολία στο να αναγνωρίσουν μια λέξη όταν αυτή δε δινόταν ολόκληρη.
- Δυσκολία στην αποκωδικοποίηση μιας λέξης που τους δίνεται προφορικά και πρέπει να την γράψουν.
- Ιδιαίτερα αργός ρυθμός ανταπόκρισης στις προφορικές ερωτήσεις που είχαν να κάνουν με κατάτμηση λέξεων, σε ασκήσεις συμπλήρωσης αρχικού και τελικού φωνήματος και σε ασκήσεις προσθήκης γραμμάτων.
- Λανθασμένη ανάγνωση λέξεων.
Η ανάπτυξη της φωνολογικής ενημερότητας απαιτεί την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διδασκαλίας. Ιδιαίτερα χρήσιμα έχουν αποδειχτεί και κάποια παιχνίδια τα οποία κινητοποίησαν ευχάριστα τους μαθητές. Με χαρά σας παραθέτω δύο τα οποία περιέχονται και στο βιβλίο μου με τίτλο «My Jolly Phonics, Book 1»
Ice cream alphabet (Παγωτο-αλφάβητο)
Φτιάχνουμε πολλούς κύκλους από χαρτόνι – σε διάφορα χρώματα- και τους κόβουμε. Τους κρατάμε σε ένα κουτί κι εκεί θα γράφουμε κάθε φορά τις λέξεις που χρειαζόμαστε. Φτιάχνουμε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και τρίγωνα και πάνω στα τρίγωνα θα έχουμε γράψει με τα κεφαλαία γράμματα, ένα-ένα γράμμα από το αλφάβητο. Κολλάμε αυτά τα τρίγωνα σε ένα μεγάλο μακετόχαρτο (μεγάλος σκληρός πίνακας από χαρτόνι).
Σκοπός της συγκεκριμένης άσκησης είναι οι μαθητές να φτιάξουν «παγωτά» με τις λέξεις που θα τους δώσουμε. Με άλλα λόγια, να δουν το γράμμα στο τρίγωνο, να δουν τις λέξεις που τους έχουμε δώσει εμείς μπροστά τους (διάφορες απλές λέξεις γραμμένες με μικρά γράμματα πια, ανακατεμένες) και να κάνουν νοερά την αντιστοιχία στο μυαλό τους ότι το γράμμα A που βλέπω με το κεφαλαίο, αντιστοιχεί με το γράμμα a που βλέπω γραμμένο στις λέξεις ant και apple. Εξασκούμε, και πάλι, την οπτική τους διάκριση (visual discrimination) και τη μνήμη τους (memory).
Αφού οι μαθητές μας φτιάξουν τα πρωτότυπα παγωτά τους, τους ζητάμε να διαβάσουν τις λεξούλες που έβαλαν. Εναλλακτικά τους ζητάμε να μας δείξουν τις λέξεις που εμείς εκφωνούμε.
Έλενα Ξυδοπούλου
