Δραστηριότητες προφορικού και γραπτού λόγου (Μέρος Α’)

Οι δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν θα  προσφέρουν στα παιδιά πολλές και ποικίλες εμπειρίες.

 

Όμως μία μόνο δραστηριότητα δεν είναι αρκετή προκειμένου να μάθουν τα παιδιά π.χ. να βρίσκουν λέξεις που να αρχίζουν όπως το όνομά τους, αλλά πολλές, καθώς και αξιοποίηση των ευκαιριών που προκύπτουν από τα διάφορα μαθησιακά πλαίσια. Για να υπάρξει μάθηση ο εγκέφαλος πρέπει να είναι σε θέση να κάνει συσχετισμούς και συνδέσεις. Για να δημιουργήσει συνδέσεις ο εγκέφαλος χρειάζεται εμπειρίες και μάλιστα πολλές από την ίδια «κατάσταση» ή « έννοια» καθώς και δυνατότητα για εξάσκηση. Δεν είναι εύκολο να κατανοήσουν τα παιδιά το γεγονός ότι οι συλλαβές κάνουν λέξεις και οι λέξεις προτάσεις. Ή ότι η πρόταση για να έχει νόημα πρέπει οι λέξεις να είναι στη σωστή σειρά. Με καθημερινή όμως εμπλοκή σε οργανωμένες με παιγνιώδη μορφή δραστηριότητες, τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν τη διαδικασία.

Έτσι με σεβασμό πάντα στην ιδιαιτερότητα του κάθε παιδιού και ακολουθώντας τις σύγχρονες τάσεις που επικρατούν στο χώρο της εκπαίδευσης των μικρών παιδιών, οι δραστηριότητες που ακολουθούν θα βοηθήσουν τον/την νηπιαγωγό στο έργο του/της. Σε ένα έργο που έχει να κάνει με την εισαγωγή των παιδιών στον όμορφο κόσμο της γραφής και της ανάγνωσης.

Οι δραστηριότητες ίσως χρειαστεί να αλλάξουν από εσάς, να εμπλουτιστούν, ή να απλοποιηθούν, ώστε να μπορέσουν να καλύψουν τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες όλων των παιδιών. Ακόμα μπορεί να προκύψουν και άλλες πάρα πολλές, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών και τη δική σας ανεξάντλητη διάθεση για καινούριες εμπειρίες.

ΜΕΣΑ ΜΠΑΙΝΩ ΕΞΩ ΒΓΑΙΝΩ ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΟΥ ΕΓΩ ΠΗΓΑΙΝΩ

Μία δραστηριότητα των πρώτων ημερών στο Νηπιαγωγείο, με σκοπό να μάθουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν το όνομά τους.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε ένα τούνελ, από τα ψυχοκινητικά μας όργανα. Ένα – ένα τα παιδιά, πρέπει να μπούνε στο τούνελ, να βγούνε και να κατευθυνθούνε στο σωρό από τις καρτέλες με τα ονόματά τους. Να εντοπίσουν τη δική τους και αφού την πάρουν να γυρίσουν με τον ίδιο τρόπο στην παρεούλα. Θα γίνει η επαλήθευση και το παιχνίδι, αν θέλουν τα παιδιά θα συνεχιστεί, μέχρι να μπορούν όλα να εντοπίζουν με ευκολία το όνομά τους.

Παραλλαγή:  Έχοντας σαν στόχο να μπορούν τα παιδιά να αναγνωρίζουν το όνομά τους, από αυτό των φίλων τους, καθώς βλέπουν τις καρτέλες με τα ονόματά τους, μπορούμε να κάνουμε και το εξής:  Βάζουμε τις καρτέλες των ονομάτων σκόρπιες στο πάτωμα στο κέντρο της παρεούλας, όπου είμαστε καθισμένοι με τα παιδιά.

Ξεκινάμε να λέμε το γνωστό και αγαπημένο τραγούδι, « χαρωπά τα δυό μου χέρια τα χτυπώ», όμως συμπληρώνουμε ως εξής:

« Χαρωπά τα δυό μου χέρια τα χτυπώ{ δις}

Μιας και είμαι εγώ παιδί, ξέρω πάντα να γελώ

και το όνομά μου θα βρω στο λεπτό.»

Και τότε ένα – ένα παιδί εντοπίζει την καρτέλα με το όνομά του και την παίρνει.

 

ΔΙΩΞΕ ΤΙΣ ΜΕΛΙΣΣΟΥΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ

Ένα παιχνίδι για την εμπέδωση γνώσεων ή για την εύρεση ομοιοκατάληκτων λέξεων.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε φτιάξει από χαρτί κανσόν ένα γουρουνάκι και έχουμε φτιάξει επίσης από χαρτί κανσόν πολλές μελισσούλες. Βάζουμε τις μελισσούλες πάνω στο σώμα του γουρουνιού. Καλούμε τα παιδιά ανά δύο. Κάνουμε σε αυτά ερωτήσεις διάφορες, μέσα από θεματικές ενότητες που έχουμε δουλέψει. Απαντώντας σωστά βγάζουν και από μία μελισσούλα από το σώμα του γουρουνιού. Ποιο παιδί πρώτο θα απαλλάξει το γουρουνάκι από τις μέλισσες; Αυτό  θα είναι και ο νικητής.

Παραλλαγή: Κάθε φορά που κάποιο παιδί βρίσκει μία λέξη ομοιοκατάληκτη με τη λέξη γουρούνι , αφαιρεί  από το σώμα του γουρουνιού μία μέλισσα. Θα καταφέρουμε να βρούμε τόσες λέξεις ομοιοκατάληκτες όσες και οι μέλισσες και να απαλλάξουμε το γουρουνάκι από αυτές; Αν ναι, τότε φτιάχνουμε και ένα ποιηματάκι με τις λέξεις αυτές και το γουρουνάκι χαίρεται και μας ευχαριστεί.

Το παρακάτω ποιηματάκι, έγινε κατά τη διάρκεια του πιο πάνω παιχνιδιού και με σκοπό να διώξει τις μελισσούλες από το σώμα του γουρουνιού.

Μια φορά ένα σαυράκι,

βρήκε ένα σοκολατάκι

που ήταν μέσα στο βαρκάκι,

εκεί κοντά στο ποταμάκι.

Πήρε το σοκολατάκι,

και το έγλειψε λιγάκι.

Μα ήρθε ένα βατραχάκι

πάνω σε ένα φυλλαράκι.

Δωσμου το σοκολατάκι

εσύ μικρό, καλό σαυράκι.

Θα σου δώσω σαλαμάκι

και ζεστό ζεστό ψωμάκι.

ΣΥΛΛΑΒΟΥΛΕΣ ΜΕ ΑΣΤΕΙΕΣ ΚΙΝΗΣΟΥΛΕΣ

Ένα παιχνίδι για να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά τι είναι μια συλλαβή και να μπορούν να ξεχωρίζουν τις συλλαβές στις λέξεις που προφέρουν.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Δίνουμε σε κάθε ένα παιδί ένα καρτελάκι με κάποιο γράμμα του αλφάβητου. Προϋπόθεση να αναγνωρίζουν τα παιδιά τα γράμματα του αλφάβητου και να ξέρουν επίσης τι είναι μία συλλαβή. {Παρεούλες με γράμματα. Ένα σύμφωνο με ένα φωνήεν.}

Καλούμε τα παιδιά να σκορπιστούν στο χώρο της τάξης, κρατώντας την καρτέλα τους. Βάζουμε μουσική και τα παιδιά κινούνται στο χώρο. Μόλις η μουσική σταματήσει κάνουν τα αγάλματα. Για να ξυπνήσουν τα αγάλματα πρέπει να μας πούνε το καθένα μία λέξη που να αρχίζει από το γράμμα που κρατάνε και στη συνέχεια να κάνουν τόσες αστείες κινήσεις όσες και οι συλλαβές της λέξης που μόλις είπανε. Π.χ. Κότα, αν είχε κάποιο παιδί το – κ – Στη συνέχεια δύο αστείες κινήσεις όσες και οι συλλαβές της λέξης κότα.          ΚΟ – ΤΑ.

ΤΑ ΜΕΛΕΤΗΡΑ ΦΙΔΑΚΙΑ

Δημιουργικές δραστηριότητες γραπτού και προφορικού λόγου για παιδιά στο νηπιαγωγείοΜια δραστηριότητα για την αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν τα παιδιά ακόμα δεν γνωρίζουν τα γράμματα του αλφάβητου και εμείς απλά θέλουμε να τα εξοικειώσουμε με αυτά. Όμως και μία δραστηριότητα που θα βοηθήσει τα παιδιά να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους, να οξύνουν την σκέψη τους, να προβληματιστούν, καθώς  θα ψάχνουν λέξεις ομοιοκατάληκτες , με τελικό αποτέλεσμα την καλλιέργεια του προφορικού τους λόγου.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε κατασκευάσει με χαρτί κανσόν δύο φιδάκια όπου έχουμε χωρίσει το σώμα τους σε τετραγωνάκια και έχουμε βάλει σε κάθε τετραγωνάκι ένα καρτελάκι με ένα γράμμα του αλφάβητου. Στη συνέχεια μοιράζουμε στα παιδιά καρτελάκια ίδια με αυτά που βρίσκονται στα φιδάκια . Στην αρχή καλούμε τα παιδιά  ένα- ένα να σηκώνονται και να βάζουν το καρτελάκι τους στο αντίστοιχο τετραγωνάκι που βλέπουν στην κοιλιά του φιδιού. Να κάνουν δηλαδή μία ταύτιση. Όταν οι κοιλίτσες των φιδιών με αυτόν τον τρόπο έχουν γεμίσει με γράμματα, καλούμε και πάλι τα παιδιά να βοηθήσουν τα φιδάκια να απαλλαγούν από αυτά. Πως; Όποιο παιδάκι βρίσκει λέξεις που να τελειώνουν όπως η λέξη «φιδάκι» παίρνει από την κοιλίτσα του φιδιού μία κάρτα με γράμμα. Ποιο παιδί θα έχει στο τέλος καταφέρει να μαζέψει τα πιο πολλά καρτελάκια; Αυτό θα είναι και ο νικητής. Τέλος με τις ομοιοκατάληκτες λέξεις που βρήκαμε κάνουμε  ένα ποιηματάκι, το οποίο γράφουμε και στη συνέχεια το μαθαίνουμε.

ΤΟ ΚΑΛΑΘΙ ΜΟΥ ΣΤΟ ΧΕΡΙ

Μία δραστηριότητα για την καλλιέργεια του προφορικού λόγου.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε ένα καλάθι, όπου βάζουμε μέσα πολλά καρτελάκια με εικόνες. Το καλάθι με τη σειρά το παίρνουν τα παιδιά και λέγοντας τα λόγια, « το καλάθι μου στο χέρι τι ωραία το κρατώ, γύρω- γύρω δες γυρίζω σε ένα φίλο σταματώ,» γυρίζουν στον κύκλο και καθώς σταματούν σε ένα παιδί λένε: « πάρε κάρτα και έλα πες μας, πες τι βλέπεις στο λεπτό» προτρέποντας έτσι το φίλο να πάρει μία κάρτα και αφού την παρατηρήσει να μας πει τι βλέπει, κάνοντας μία πρόταση. Για παράδειγμα αν πάρει κάρτα με ένα σκυλάκι, να μας πει:  Βλέπω ένα σκυλάκι που κάθεται ή που τρώει ή ότι άλλο βλέπει. Στη συνέχεια παίρνει αυτό το παιδί  το καλάθι και το παιχνίδι συνεχίζεται  μέχρι να μιλήσουν όλα τα παιδιά.

 ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ ΒΡΕΣ ΚΑΙ ΚΡΑΤΗΣΕ ΤΗ ΘΕΣΗ

Ένα παιχνίδι για να μπορέσουν τα παιδιά να μάθουν να εντοπίζουν την καρτέλα με το όνομά τους.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Βάζουμε τα καρεκλάκια στη σειρά και πάνω σε κάθε καρεκλάκι βάζουμε και από μία καρτέλα με το όνομα του κάθε παιδιού. Τα παιδιά με τη συνοδεία του ταμπουρίνου κινούνται στην τάξη ή και ανάμεσα από τα καρεκλάκια. Μόλις το ταμπουρίνο σταματήσει, πρέπει το κάθε παιδί να καθίσει εκεί όπου βλέπει την καρτέλα με το όνομά του. Γίνεται η επαλήθευση και το παιχνίδι συνεχίζεται. Μόνο που κάθε φορά, αφαιρούμε καρτελάκι από το κάθε καρεκλάκι, με αποτέλεσμα κάποιο ή κάποια παιδιά να μην το βρίσκουν και να μένουν όρθια. Συνεχίζουμε να αφαιρούμε καρεκλάκια και καρτελάκια με όνομα και τα παιδιά πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά, ώστε να δούνε αν στα εναπομείναντα καρεκλάκια, είναι το όνομά τους. Το παιχνίδι συνεχίζεται, όσο το ενδιαφέρον των παιδιών παραμένει αμείωτο.

ΚΑΡΤΕΛΑΚΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΙΝΑΚΙΑ

Με σκοπό πάντα να μπορέσουν τα παιδιά να μάθουν γρήγορα να εντοπίζουν την καρτέλα με το όνομά τους, κάνουμε και το εξής παιχνίδι.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Βάζουμε σε αρκετή απόσταση το ένα από το άλλο, δύο καρεκλάκια σε ευθεία γραμμή και δένουμε ένα σχοινάκι, ή μία κορδέλα. Έχουμε και πολλά μανταλάκια και τις καρτέλες με τα ονόματα όλων των παιδιών. Καλούμε ένα – ένα τα παιδιά να εντοπίζουν το καρτελάκι με το όνομά τους και να το κρεμάνε στο σχοινάκι με ένα μανταλάκι, ασκώντας συγχρόνως και τα δάκτυλά τους. Αφού έχουν κρεμαστεί όλα τα καρτελάκια με τα ονόματα των παιδιών, τότε καλούμε ένα- ένα τα παιδιά και δείχνουμε ένα γράμμα του αλφάβητου, από το οποίο όμως αρχίζει κάποιο όνομα, όχι απαραίτητα το δικό τους. Το δείχνουμε, το προφέρουμε και προτρέπουμε το παιδί να ξεκρεμάσει το καρτελάκι με το όνομα, αφού αυτό αρχίζει από το γράμμα που του δείξαμε. Στη συνέχεια να δώσει το καρτελάκι με το όνομα στο παιδί που του ανήκει. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να ξεκρεμαστούν όλα τα καρτελάκια από τα σχοινάκια.

ΠΑΡΕ  ΠΑΣΧΑΛΙΤΣΕΣ  ΠΗΔΑ  ΟΣΟ  ΜΠΟΡΕΙΣ  ΚΑΙ  ΟΤΙ  ΣΟΥ  ΖΗΤΑΝΕ ΕΛΑ  ΝΑ  ΜΑΣ  ΠΕΙΣ

Ένα παιχνίδι για την γνώση και εμπέδωση των σημείων στίξης.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε κατασκευάσει από κανσόν χαρτί πολλές πασχαλίτσες. Η κάθε πασχαλίτσα έχει στην κοιλίτσα της γραμμένο ένα σημείο στίξης. Με το χτύπημα του ταμπουρίνου, ή με το άκουσμα κάποιας μουσικής, τα παιδιά κινούνται στο χώρο και μαζεύουν πασχαλίτσες. Στη συνέχεια και αφού έχουν μαζέψει πασχαλίτσες, επιστρέφουν στην παρεούλα, όπου έχουμε βάλει και το τραμπολίνο.

 Ένα – ένα παιδί τότε καλείται να σηκωθεί, ανάλογα με το πόσες πασχαλίτσες μάζεψε να πηδήξει στο τραμπολίνο και στη συνέχεια να μας πει μία πρόταση χρωματίζοντας κάθε φορά τη φωνή του, όπως του λέει το σημείο στίξης στην πασχαλίτσα που κρατά. Για παράδειγμα:  Αν έχει θαυμαστικό, ερωτηματικό και τελεία. Λέει την πρόταση:

« Σήμερα θα πάω στο πάρκο.» « Θα πάω σήμερα στο πάρκο;» « Τι καλά που θα πάω στο πάρκο!» Και το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά και να μπορούν με επιτυχία να χρησιμοποιούν τα σημεία στίξης στο λόγο τους.

ΤΑΙΣΕ  ΤΗΝ  ΚΟΤΑ  ΤΗΝ  ΚΛΟΚΟ

Μία δραστηριότητα που μπορεί να γίνει στην αρχή της σχολικής χρονιάς και με σκοπό να ανακαλύψει η νηπιαγωγός τις ικανότητες έκφρασης των παιδιών, το λεξιλόγιό τους, τις γνώσεις τους, τις ήδη υπάρχουσες εμπειρίες τους, κλπ.

ΠΩΣ ΠΑΙΖΕΤΑΙ:

Έχουμε κατασκευάσει από χαρτί κανσόν μία κότα αρκετά μεγάλη, ώστε να δείχνει εντυπωσιακή στα μάτια των παιδιών και την βαφτίζουμε Κλοκό. Έχουμε και πολλά στρογγυλά χαρτάκια από κανσόν χαρτί ώστε να είναι λίγο σκληρά, που είναι τα υποτιθέμενα σποράκια. Έχουμε όμως και ένα ζάρι με αριθμούς. Τοποθετούμε στο κέντρο της παρεούλας την κότα και γύρω από αυτήν τα σποράκια. Καλούμε ένα – ένα τα παιδιά με τη σειρά να βάλουν στην κοιλίτσα της κότας τόσα σποράκια, όσα λέει ο αριθμός που έτυχαν στο ζάρι, καθώς το έριξαν και αφού απαντήσουν με ωραίες προτάσεις και καθαρό λόγο στην ερώτηση που θα τους κάνουμε. Για παράδειγμα:

« Πως πέρασες το Καλοκαίρι;» κ.λπ. Όταν όλα τα παιδιά παίξουν και έχει γεμίσει η κοιλίτσα της κότας, τότε αρχίζουμε να αφαιρούμε τα σποράκια ως εξής: Καλούμε και πάλι τα παιδιά, κάνοντάς τα ερωτήσεις του τύπου: Έχεις επάνω σου χρώμα κόκκινο;  Ρωτώντας το, έχουμε δει ότι έχει κόκκινο χρώμα στα ρούχα του. Αυτό ανάλογα μας απαντά. Το προτρέπουμε να βρει αν και κάποιος άλλος φίλος του έχει κόκκινο χρώμα και να αφαιρέσει από την κοιλιά της κότας, ένα σποράκι. Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο μέχρι να παίξουν όλα τα παιδιά και να αφαιρεθούν από την κότα όλα τα σποράκια. Οι ερωτήσεις μπορούν να στρέφονται γύρω από χρώματα, σχήματα, αντίθετες έννοιες, φρούτα, ή ότι άλλο έχουμε στην ατζέντα μας για το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα που γίνεται η δραστηριότητα.

Πηγή: kindykids.gr